Υπερπεριφέρεια Κεντρικής Ελλάδας και Δ ΚΠΣ

του Βαγγέλη Πλάκα
(Οκτώβριος 2005)

Η ουσιαστική πολιτική από χρόνια έχει εγκλωβιστεί πίσω από την παραπολιτική και στην εξέλιξη αυτή τα κόμματα δεν είναι άμοιρα ευθυνών. Πίσω από τη συζήτηση για τα "γαλάζια παιδιά" και τα "πράσινα καφενεία" υπάρχουν ανοικτά σημαντικά πολιτικά θέματα όπως για παράδειγμα αυτό της αξιοποίησης των πόρων του Δ ΚΠΣ που ως γνωστόν "καίει" την Ευρυτανία και την Στερεά Ελλάδα.

Έχουμε επισημάνει πολλάκις στο παρελθόν τον κίνδυνο απώλειας σημαντικών πόρων για το νομό από το Δ ΚΠΣ. Και αυτό διότι η Περιφέρεια Στερεάς Ελλάδας εμφανίζει ΑΕΠ ίσο με τα 104.3% του μέσου κοινοτικού όρου (κατά πολύ υψηλότερο του εθνικού που είναι 73.8%) κάτι που την καθιστά αυτόματα εκτός του Στόχου 1* του Δ' ΚΠΣ. Όλοι γνωρίζουν βεβαίως πως είναι ένας δείκτης ο οποίος δεν αποτυπώνει την πραγματική οικονομική και αναπτυξιακή κατάσταση της περιφέρειας. Το ποσοστό διαμορφώνει η δευτερογενής και τριτογενής δραστηριότητα που έχει αναπτυχθεί στο νομό Βοιωτίας ως προέκταση της περιφέρειας της πρωτεύουσας. Ενδεικτικό είναι άλλωστε πως το ΑΕΠ της Βοιωτίας εμφανίζεται στο 189.2% του κοινοτικού μέσου όρου ενώ το αντίστοιχο του νομού Ευρυτανίας στο 74%. Έκθεση της Περιφέρειας Στερεάς Ελλάδας σημειώνει πως "πρόκειται για µία κατά βάση εξωγενή ανάπτυξη, που οδηγεί αφενός σε "ευηµερία αριθµών" και συσσωρεύει αφετέρου οικονοµικές, περιβαλλοντικές και κοινωνικές πιέσεις και επιπτώσεις, τις οποίες καλείται να διαχειριστεί η τοπική κοινωνία της ΣτΕ. Σαν τέτοια επίπτωση θα πρέπει να λογιστεί και η πιθανή απένταξη της ΠΣτΕ από τον Στόχο της Συνοχής, και η ένταξη της στο στόχο "Περιφερειακή ανάπτυξη και ανταγωνιστικότητα" (Στόχος 2) των διαρθρωτικών ταµείων, εν µέσω των πλέον αναπτυγµένων Περιφερειών της Ευρώπης".

Η απόφαση της κυβέρνησης να δημιουργήσει 5 νέες υπερ-περιφέρειες, υπό την ονομασία "μείζονες αναπτυξιακές υπερπεριφέρειες" έρχεται να αποτρέψει αυτόν τον κίνδυνο, δηλαδή να χαθούν πολύτιμα ευρω-κονδύλια για τη χώρα και ειδικά για περιοχές που έχουν ιδιαίτερες ανάγκες και μένουν εκτός επιλεξιμότητας εξαιτίας του λεγόμενου "στατιστικού λάθους". Και η Στερεά Ελλάδα αποτελεί χαρακτηριστικό παράδειγμα ενδοπεριφερειακών ανισοτήτων και στατιστικών παραμορφώσεων των οικονομικών δεικτών με αποτέλεσμα να ευημερεί στους αριθμούς αλλά στην πραγματικότητα να υπολείπεται σημαντικά στην ανάπτυξη -και ειδικά ο νομός μας. Στην πράξη έχει απόλυτη ανάγκη των κοινοτικών ενισχύσεων μιας και αν δεν συνυπολογιστεί το ποσοστό του ΑΕΠ του νομού Βοιωτίας το ΑΕΠ των τριών υπόλοιπων νομών δεν ξεπερνά το 80% του μέσου της Ε.Ε.

Οι υπερ-περιφέρειες θα έχουν ως μοναδική αρμοδιότητα την απορρόφηση και διαχείριση των πόρων από την 4η προγραμματική περίοδο της Ε.Ε. Οι πληροφορίες των "Ευρυτανικών Νέων" λένε πως η Στερεά Ελλάδα θα ενταχθεί στην Υπερπεριφέρεια Κεντρικής Ελλάδας με έδρα τη Λάρισα μαζί με την Ήπειρο και τη Θεσσαλία. Βέβαια πρέπει να διευκρινιστεί πως η εξέλιξη αυτή δεν αυξάνει τους πόρους που θα έρθούν στη χώρα μας αλλά θα δίνει στους διοικητές των υπεριφερειών επιλογές ελεύθερης ενδοπεριφερειακής αξιοποίησης ώστε να επιτευχθεί και ο στόχος της ισόρροπης περιφερειακής ανάπτυξης και της μείωσης των περιφερειακών ανισοτήτων.

* Ο στόχος 1 υποστηρίζει την κάλυψη της οικονομικής καθυστέρησης των περιοχών που παρουσιάζουν χαμηλούς ρυθμούς ανάπτυξης. Χαρακτηρίζεται ως "περιφερειακού χαρακτήρα" στο βαθμό που εφαρμόζεται σε στατιστικώς οριοθετημένα εδάφη. Είναι επιλέξιμες μόνον οι περιοχές των οποίων το κατά κεφαλή ακαθάριστο εγχώριο προϊόν είναι κατώτερο του 75% του κοινοτικού μέσου όρου. Το 70% των κονδυλίων των Διαρθρωτικών Ταμείων διατίθεται για το στόχο 1 (δηλ. 151 δισεκατομμύρια ευρώ για την περίοδο 2000 - 2006). Οι βασικές υποδομές, η αξιοποίηση του ανθρώπινου δυναμικού καθώς και οι επενδύσεις στην έρευνα, την καινοτομία και την κοινωνία της πληροφορίας είναι οι τέσσερις τομείς προτεροαιότητας των παρεμβάσεων